– 10. i 11. jun 2021. godine – Centar za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu, u saradnji sa Institutom EIPA iz Luksemburga i uz podršku Ministarstva inostranih poslova Luksemburga, kroz Program tehničke podrške jačanju kapaciteta pravosudnih organa i kvaliteta pravosuđa u Crnoj Gori, organizovao je u onlajn formatu seminar na temu „Saradnja između nacionalnih sudova i Suda pravde Evropske unije. Postupak postavljanja prethodnog pitanja” (modul III). Pomenuti modul peti je od sedam koje će Centar organizovati za istu grupu polaznika – sudija i državnih tužilaca, kao modul u okviru Programa obuke o pravu EU, koji su izradili eksperti Instituta EIPA/Centra za pravnike i sudije iz Luksemburga. Ovaj modul imao je za cilj da učesnicima, tj.sudijama i državnim tužiocima omogući bolje razumijevanje načina na koji Sud pravde Evopske unije (SPEU) sarađuje sa svim sudovima država članica, u njihovom kapacitetu kao redovnim sudovima po pitanjima primjene prava Evropske unije. Kako bi osigurali djelotvornu i ujednačenu primjenu normi Evropske unije i spriječili različita tumačenja, nacionalni sudovi mogu, a ponekad i moraju, svoja pitanja uputiti Sudu Evropske unije. Ovim pitanjima oni traže od Suda koji ima nadležnost na evropskom nivou da pojasni značenje ili da preispita valjanost nekog akta prava EU, koji je relevantan za slučaj u kojem trebaju da donesu presudu. U stvari, u sistemu sudske zaštite EU, prethodne presude predstavljaju indirektan put za osiguravanje kompatibilnosti akata država članica s pravom EU. Ovaj postupak, specifičan za Evropsku uniju, često je definisan i kao „dijalog između sudija“ i doprinio je stvaranju i artikulaciji jednog istinskog evropskog pravosudnog prostora. U tom kontekstu, ovaj modul pružio je praktičnu analizu ovog postupka, ističući njegove specifičnosti kako bi se nacionalnim sudijama omogućilo temeljno razumijevanje funkcionisanja ovog postupka. U uvodnom obraćanju, učesnike je u ime Centra za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu pozdravila gđa Ljiljana Lakić, predsjednica Upravnog odbora Centra, a u ime EIPA, g. Juan Diego Ramírez-Cárdenas Díaz, Evropski centar za sudije i pravnike. Predavači na onlajn seminaru bili su: g. Marc Clément, predsjedavajući sudija, Upravni sud u Lionu (Francuska), g. Juan Diego Ramírez-Cárdenas Díaz, viši predavač, Evropski centar za sudije i pravnike – EIPA Luksemburgi g. Miloš Vukčević, Dekan, Pravni fakultet, Univerzitet Mediteran, Podgorica. Konkretnije teme na ovom modulu bile su sledeće: Svrha i predmet postupka prethodnog pitanja (Postupak preliminarnog pitanja, „dijalog između sudija“; Sadržaj člana 267 Sporazuma o funkcionisanju EU; Razlikovanje između prethodnih odluka po pitanju tumačenja i valjanosti; Ekskluzivna nadležnost Suda pravde da proglasi EU akte nevažećim; Predmet prethodnog pitanja); Nacionalni sudovi u postupku postavljanja prethodnog pitanja. Utvrđivanje relevantnosti i adekvatnosti za formulisanje zahtjeva za prethodnom odlukom (Pokretač postupka: šta je „sud države članice“; Mogućnost ili obaveza nacionalnih sudova da postave pitanje; Posljedice nepoštovanja obaveze da se postavi pitanje; Odluka da se postavi pitanje Sudu pravde: materijalne situacije koje traže od nacionalnog sudije da formuliše zahtjev za dobijanje prethodne odluke; Vremenski okvir za slanje zahtjeva za prethodnu odluku: faza u nacionalnom postupku kada treba postaviti prethodno pitanje; Efekat postavljanja prethodnog pitanja po nacionalni postupak); Sadržaj i forma prethodnog pitanja. Postupak pred Sudom pravde (Potencijalne forme prethodnog pitanja; Relevantne informacije koje treba da sadrži zahtjev za prethodnom odlukom; Prerogativi Suda pravde u odnosu na postavljeno pitanje (prihvatljivost, odbijanje, traženje dopune zahtjeva, davanje djelimičnog odgovora i pretvaranje zahtjeva za tumačenje u pitanje valjanosti akta); Dostavljanje zahtjeva za prethodnom odlukom; Svrha i sprovođenje pismene i usmene faze postupka); Efekat presude u postupku donošenja prethodne odluke (Opseg odgovora i efekata na presudu nacionalnog suda koji je uputio pitanje kao i na druge nacionalne jurisdikcije; Retroaktivni efekat odgovora Suda); Hitni postupak postavljanja prethodnog pitanja (HP) i ubrzani postupak (Oblasti politika koje mogu biti predmet za hitni postupak; Uslovi za primjenu hitnog postupka; Situacije koje opravdavaju primjenu hitnog postupka; Specijalni proceduralni modaliteti hitnog postupka; Situacije kada nacionalni sud može zatražiti primjenu ubrzane procedure); Praktično vježbanje o postupku prethodne odluke (I dio – Priprema); Praktično vježbanje o postupku prethodne odluke (II dio – Grupna diskusija i povratne informacije); Crnogorsko pravosuđe i njegova buduća saradnja sa Sudom pravde EU; Postupak prethodne odluke i obaveze Crne Gore nakon pristupanja EU. Ovom onlajn seminaru prisustvovalo je 27 učesnika (15 sudija i 12 državnih tužilaca).
